Chợ phố cổ Đồng Văn
18/07/2022
Khu nhà chợ cổ Đồng Văn nằm ở trung tâm thị trấn Đồng Văn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Từ thành phố Hà Giang du khách có thể đến đây bằng nhiều phương tiện như ô tô, xe máy.
Xưa kia, xã Đồng Văn là tổng Đông Quan thuộc châu Bình Nguyên, phủ Tương Yên, tỉnh Tuyên Quang. Sau đó thuộc châu Bảo Lạc do một thổ quan người Tày họ Nông ở Bảo Lạc cai quản như một lãnh địa. Khu vực xã Đồng Văn xưa kia là nơi cư trú lâu đời của các dân tộc Kinh, Tày, Mông, Hoa, Giáy, LôLô… chủ yếu do Thổ ty người Tày là họ Lương và họ Nguyễn cai quản. Khi Thực Dân Pháp chiếm đóng Hà Giang năm 1887, chúng lập ra bộ máy thống trị từ tỉnh đến các Châu, Tổng, Xã thực hiện chính sách chia để trị. Đồng Văn được chia thành 4 khu vực cho các Thổ ty nắm giữ. Vùng đất của xã Đồng Văn hiện nay do Thổ ty Nguyễn Chánh Quay cai quản. Phố cổ Đồng Văn được hình thành từ thời bấy giờ.
Nội dung tài liệu của Pháp do Bảo tàng tỉnh Hà Giang sưu tầm tại Trung tâm lưu trữ quốc gia III cho biết: Làng Đồng Văn được thành lập vào ngày thứ 3, tháng thứ 6 năm thứ 16 đời vua Thành Thái (tức ngày 3/6/1905).
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, về mặt địa giới hành chính trên danh nghĩa Đồng Văn vẫn như trước. Ngày 15/12/1962, Hội đồng Bộ trưởng có quyết định số 221/CP tách Đồng Văn ra làm ba huyện Đồng Văn, Yên Minh, Mèo Vạc như hiện nay.
Tết nguyên đán năm 1923 ở khu vực phố cổ Đồng Văn xảy ra vụ hoả hoản làm cháy toàn bộ các ngôi nhà, quán chợ lợp bằng mái tranh. Thời kỳ đó, chợ Đồng Văn nằm trên một gò đất lớn. Sau vụ cháy khu nhà chợ và phố cổ Đồng Văn, thực dân Pháp mới san ủi lại mặt bằng cho khu nhà chợ và quy hoạch lại, cử một số Thổ ty người Tày, người Mông địa phương sang thuê thợ người Tứ Xuyên (Trung Quốc) đến Đồng Văn xây dựng khu chợ hình chữ U như hiện nay vào năm 1925 - 1928 do ông Lương Trung Tú trực tiếp đứng ra cai quản việc xây dựng.
Khu chợ Đồng Văn có lối kiến trúc Hoa - Việt, có sự giao thoa rất tinh tế hợp với phong thuỷ miền núi. Những dãy cột đá to, vuông vức được đục đẽo khá tinh sảo. Khu chợ bề thế, vững chãi giữa thung lũng lòng chảo cao nguyên đá Đồng Văn.
Hiện nay, chợ Đồng Văn đã được mở rộng thêm và chuyển đến khu vực mới, họp chợ vào tất cả các ngày trong tuần để phục vụ nhu cầu trao đổi, mua bán của người dân địa phương cũng như khách tham quan, du lịch khi đến Đồng Văn. Khu chợ cổ Đồng Văn giờ là nơi giao lưu văn hóa truyền thống giữa du khách với người dân bản địa. Khách du lịch đến đây có thể ngồi nhâm nhi ly cà phê thưởng thức những điệu múa khèn, những làn điệu dân ca... hay thưởng thức chén rượu ngô men lá với bát thắng cố nóng hổi hồi tưởng về những ngày chưa xa của miền đất nơi biên viễn.