Bởi thế, lên Hà Giang, lên với Cao nguyên đá Đồng Văn với những cổng trời lộng mây trời, gió núi, bạn còn có cơ hội được thưởng thức những món đặc sản địa phương, trong đó đặc biệt là những loại rau cực ngon, lạ.

          Cao nguyên đá còn đó muôn vàn khó khăn, cực nhọc. Khí hậu nơi đây luôn khắc nghiệt, nhưng bù lại ở mảnh đất biên cương xa xôi này, là nơi có những loại rau cực kỳ lạ và hấp dẫn. Bạn đã từng đến Cao nguyên, được ăn đặc sản rau như món ngồng cải nương muối cay sực mũi, ăn  nhiều món rau cực ngon. Nhưng vẫn chưa hết đâu nhé, đi sâu khám phá cuộc sống miền đá, ô hóa ra vẫn còn nhiều loại rau mà mới đầu nghe tên, khách xa còn cảm thấy e ngại. Nhưng khi ăn vào lại ngon và nhớ mãi những hương vị “đắng cay” đầy cảm xúc của cuộc sống Cao nguyên.

          Khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt của Cao nguyên đá đã tạo nên những món rau lạ, ngon nức tiếng, độc lạ từ tên gọi như: Rau rút, rau khai, rau đắng, ngũ gia bì… Tất cả đều từ thiên nhiên trong lành đến độ, cứ nói đến Cao nguyên đá là nói đến vùng đất của những loại rau xanh sạch, ngon, bổ. Cộng thêm đó là những cách chế biến hết sức riêng lạ của người Hà Giang, khiến cho du khách dù lần đầu tiếp xúc còn ngại ngùng, nhưng khi đã ăn một lần là chắc chắn nhớ mãi.

Lên Cao nguyên đá, hãy thử món rau đắng, là loại rau được người dân khai thác trên rừng già. Những ngọn rau xanh non, được bà con chọn hái có độ giòn và mềm. Loại rau đắng này xào với trứng vịt, gà, xào với lòng gà hay nấu canh lõng bõng với một chút thịt băm và nhiều cách chế biến khác nữa, tạo nên những món ăn gần như trăm người thì cả trăm đều thích. Đắng đấy, nhưng đắng đủ để cho thực khách không quên và không thể từ chối khi đã nếm thử.

          Giữa mùa Xuân ấm lên một chút nắng, đó là khi những ngọn cây rau rút vươn lên bên bờ suối. Khi mới chạm tay vào hái thứ rau này, một mùi khó chịu khiến ta hơi băn khoăn tự hỏi, loại lá cây đầy mùi khó chịu này lại có thể ăn được sao!?. Nhưng từ những cánh lá nhỏ xíu của rau rút, người Hà Giang kết hợp để chế biến thành những món như rau rút xào trứng, rau rút xào thịt bò, thịt heo, rau rút nấu canh xương heo, rau rút nấu canh nậm pịa dê, nấu canh tiết dê, heo... Món rau rút này có mùi vị tưởng như khó ăn mà lại ngon không tưởng.

          Thêm một loại rau “khó ngửi” phổ biến ở vùng Cao nguyên đá, đó là cây rau khai. Cây rau khai khi xào với thịt bò, lòng mề gà, xào với trứng, nấu canh với xương lợn, tiết dê, có thêm chút hạt đậu địa phương và kể cả nấu canh nguyên rau thôi cũng góp phần tạo nên một mâm cơm cực kỳ đặc sản rồi. Nhiều du khách lên Hà Giang trong một mâm cơm có thịt treo gác bếp, gà đen, lợn đen…, nhưng thứ họ để ý đầu tiên là bát canh bò khai, đĩa rau khai xào trứng hoặc lòng gà cực kỳ hấp dẫn, dù khai, nhưng khi đã nếm, chắc chắn 100% người không thể bỏ qua.

          Cửa ngõ Cao nguyên đá là huyện Quản Bạ, nơi có những tiểu vùng khí hậu như tiểu Tam Đảo, Sa Pa, đó là vùng Quyết Tiến, thị trấn Tam Sơn. Vì thế nơi đây rất phù hợp cho cây rau ngũ gia bì. Thứ cây xanh tím có gai, mùi hăng hăng như thuốc Bắc này lại là thứ rau khiến người ta không thể không thưởng thức. Rau ngũ gia bì thường được chế biến bằng cách xào với trứng, xào nguyên rau hoặc nấu canh. Mùi vị và đĩa rau lạ khiến người lần đầu chưa mạnh tay gắp. Nhưng khi ăn vào là có thể đánh bay mấy bát cơm để rồi nhớ mãi.

          Với những người đam mê du lịch, khám phá thì những loại rau rút, rau khai, rau đắng, rau ngũ gia bì…, của Hà Giang là những thứ rau luôn được tìm ăn. Là những loại rau đặc sản, nhưng cũng không quá đắt đỏ, lên với các phiên chợ vùng cao, chỉ vài chục ngàn là đã có cả món rau đủ cho cả nhà thưởng thức rồi. 

         Không chỉ có những loại rau như rút, đắng, khai, Cao nguyên đá còn nhiều loại rau độc lạ, ngon khác. Hãy đến vùng đất biên cương cực Bắc, để không chỉ chiêm ngưỡng những hùng quan thiên nhiên, ngắm màu sắc cuộc sống của 17 dân tộc anh em, bạn còn có cơ hội được thưởng thức thêm nhiều loại rau đặc sản trong vốn ẩm thực được coi là phong phú và đặc sắc nhất cả nước.

Huy Toán