Miếu thờ Thần nước ở Phố cổ Đồng Văn
06/06/2024
Đến Đồng Văn, du khách thường lựa chọn dạo quanh khu vực phố cổ nằm tại trung tâm thị trấn Đồng Văn để tìm hiểu về kiến trúc, tham gia các hoạt động sinh hoạt văn hoá tại khu chợ cổ, thưởng thức các món ăn truyền thống của địa phương như: Thắng cố, mèn mén, bánh cuốn, thắng dền,… Nhưng ít ai biết phía cuối con đường của khu phố cổ, thuộc địa phận Làng Nghiến có một ngôi miếu thờ Thần nước đã được cộng đồng dân tộc Tày duy trì thờ cúng từ rất lâu đời.
Ngôi miếu nằm trên taluy dương thuộc Làng Nghiến, tổ 3, thị trấn Đồng Văn
Truyền thuyết về ngôi miếu thờ được người già nơi đây kể lại rằng: Vào thời xa xưa vùng đất này tươi tốt, cỏ cây mọc xanh mướt một vùng, chim muông ca hát nhộn nhịp mỗi khi mùa xuân về. Từ khi con người đến khai hoang trồng cấy thì cây cối héo úa dần và tàn lụi. Hàng năm khi những cơn mưa đi qua là cái nước cũng mất hết, đất đai nứt nẻ, cây cối chết dần, cuộc sống ngày càng khốn khó.
Một hôm có ông thầy mo đi ngang qua nhìn thế núi thế đất thấy rằng đây là vùng “tàng long” nhưng bị ngăn trở do mạch nước không thông. Ông khuyên mọi người đi tìm nơi mạch nước bị nghẽn lại, khai thông được mạch nước cả vùng sẽ tốt tươi, trù phú và yên lành. Sau nhiều ngày tìm kiếm chỉ duy nhất có một mạch nước nhỏ chảy ra từ chân dãy núi đá cao ngất án ngữ phía Tây Bắc thung lũng, các nơi khác đều héo khô. Thầy mo sau khi xem xét một lượt khẳng định đây là nơi ở của Thần Nước, không biết vì một lý do nào đó mà Thần Nước không ban nước cho thung lũng và người dân trong vùng. Mọi người bàn bạc và nhất trí làm lễ xin Thần Nước ban cho dân làng một ít nước để phục vụ cho cuộc sống và tưới mát cho thung lũng đang khô hạn. Sau khi làm lễ từ khe đá nước bắt đầu nhiều lên và chảy ra thành dòng trong veo, mọi người uống thử thấy nước rất ngọt, mát. Lễ cúng kéo dài ba ngày ba đêm, dòng nước chảy ra đã tràn khắp thung lũng, cây cối đang héo úa đã dần xanh trở lại, con người cũng có được nguồn nước cho sinh hoạt thường ngày không còn phải sang tận bên kia núi gùi từng gùi nước về nữa. Dân làng bèn lập một ngôi miếu ngay tại nơi làm lễ cúng xin nước để bà con thờ cúng Thần Nước.
Cung cấp nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho người dân thị trấn Đồng Văn
Cuộc sống của dân làng trở nên ấm no, đầy đủ. Nhưng dư dả khiến lớp trẻ trở nên lười biếng. Họ suốt ngày say sưa, bê trễ việc đồng áng, thiếu thì vào rừng săn bắt, hái lượm, đốn gỗ làm nhà, làm củi, bỏ quên ngôi miếu khiến nó dần trở thành hoang phế. Một đêm, vị thần hiện về, cảnh báo rằng nếu dân làng còn tiếp tục cuộc sống như thế thì ngài sẽ đưa cả vùng về với hoang vu, đói khát thuở nào. Ngay sáng hôm sau cả vùng Đồng Văn màu mỡ bị thu hẹp lại, nhường chỗ cho núi cao, vực sâu, nguồn nước lặn hết vào lòng đất. Hoảng sợ, các già làng tập hợp con cháu lại khuyên nhủ. Họ sửa sang lại ngôi miếu, biện lễ cầu khấn hứa không tái phạm. Thần linh nhận lễ, nhưng không giải nguyền, chỉ để lại cho Đồng Văn một phần đồng xanh lọt thỏm giữa bạt ngàn núi đá như một lời nhắc nhở.
Hàng năm người dân nơi đây chọn đêm giao thừa (âm lịch) để làm lễ cầu xin thần thánh lấy nước mới, cầu mong sức khoẻ cho bản thân và gia đình, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt. Vào ngày đầu tháng hoặc ngày trăng tròn người dân nơi đây thường xuyên dâng hương cũng lễ xin Thần Nước ban cho sự bình an, may mắn, làm ăn phát đạt, đi xa về gần được thuận lợi.
BQL Công viên địa chất