Giữ gìn nghề đan quẩy tấu
24/07/2023
Với địa hình hiểm trở, những dốc cao, vực thẳm, gập gềnh đá tai mèo, khó khăn trong việc đi lại, nên người Mông đã sáng tạo ra chiếc quẩy tấu. Chiếc quẩy tấu gọn gàng như chiếc balo đặt lên lưng, là vật hữu dụng nhất, thuận tiện cho việc mang, vác, có thể di chuyển trên mọi địa hình, khi đi nương hay xuống chợ.
Tùy theo nhu cầu sử dụng, mà người ta đan quẩy tấu to hay nhỏ. Người Mông coi chiếc quẩy tấu là phương tiện đa năng, hầu hết mọi thứ mang vác đều được đựng trong quẩy tấu. Khi lên nương dùng để đựng cuốc, đựng dao; khi về đựng thêm rau, củ, quả; hay có thể mang nông sản xuống chợ và để đựng những vật dụng cần thiết mua từ chợ về.
Quẩy tấu xuất hiện trong mọi hoạt động thường nhật của người dân (Nguyễn Thanh Hà)
Với người Mông, quẩy tấu đồng hành từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành. Các em nhỏ thường được mẹ đặt lên quẩy tấu địu trên lưng, theo mẹ đi làm nương hay đi chợ; khi đeo trên lưng, chiếc quẩy tấu thể hiện sự đảm đang, vun vén của người phụ nữ. Cứ như vậy, quẩy tấu gần gũi, không thể tách rời trong cuộc sống đồng bào Mông từ đời này qua đời khác.
Thông thường việc đan quẩy tấu sẽ do những người đàn ông dân tộc Mông đảm nhận. Đây là một công việc không chỉ đòi hỏi sự khéo léo mà còn cần có sức khoẻ để thực hiện các công đoạn: chọn trúc, nứa, chặt trúc, nứa, chẻ nan, đan quẩy tấu,… Nghề đan quẩy tấu cần sự tỉ mẩn, đòi hỏi người thợ phải có đôi tay khéo léo, kỹ thuật chẻ nan đòi hỏi phải biết lách dao sao cho độ dày mỏng thật đều, thật phẳng thì sau đan mới dễ, mới đẹp.
Với xu thế ngày càng phát triển, ngoài làm quẩy tấu để phục vụ nhu cầu đời sống, người dân được hướng dẫn làm các vật dụng khác như đan sàng, mẹt, bàn ghế,... bằng nguyên liệu cây trúc sào có sẵn. Mặt khác, để tận dụng lợi thế có nhiều khách tham quan du lịch, người dân làm những chiếc quẩy tấu với kích thước nhỏ hơn và những vật dụng, quà lưu niệm bán cho du khách để làm quà lưu lại những kỷ niệm khi đến với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn.
Ngọc Phượng
BQL Công viên địa chất